Wędrówka, podczas której odwiedzimy Halę Izerską, czyli polski biegun zimna. Skosztujemy pysznych, biszkoptowych naleśników w Chatce Górzystów. Powędrujemy wzdłuż Torfowisk Doliny Izery oraz zajrzymy do Stacji Turystycznej Orle, która znajduje się w miejscu starej huty szkła Karlstar.
UWAGA: proponowana trasa rozpoczyna się na Rozdrożu Izerskim, a kończy w Jakuszycach. Nie jest to trasa pętla.
Rozdroże Izerskie – Hala Izerska
Wędrówkę rozpoczynamy na Rozdrożu Izerskim 769 m n.p.m. Żółtym szlakiem kierujemy się w głąb lasu i wygodną, szeroką ścieżką wędrujemy aż do Rozdroża pod Kopą 999 m n.p.m. Do pokonania na tym odcinku jest 5 km. Trasa cały czas wiedzie przez las i jest bardzo prostą drogą. Wysokości nabiera się delikatnie, więc ciężko o mocne zmęczenie, aczkolwiek w mokrym i ciężkim śniegu nie wędruje się jakoś wyśmienicie.
Po 1 godzinie 30 minutach docieramy do skrzyżowania szlaków żółtego z czerwonym. Zgodnie z planem kontynuujemy wędrówkę żółtym szlakiem w kierunku Hali Izerskiej. Znaki informują nas, że Hala Izerska jest oddalona o 3.8 km, a dotarcie do niej powinno zająć 1 godzinę.
Trasa w kierunku Hali Izerskiej, podobnie jak wcześniej, prowadzi nas lasem. Tracąc na wysokości, z każdym krokiem zbliżamy się do polskiego bieguna zimna. Już w lesie, da się odczuć, że temperatura znacznie spada, a pokrywa śnieżna, pomimo że wycieczkę odbywamy końcem kwietnia, jest całkiem spora.
Po 50 minutach wędrówki docieramy na rozległy teren Hali Izerskiej i natychmiast kierujemy się do Chatki Górzystów, aby skosztować słynnych biszkoptowych naleśników.
Chatka Górzystów 840 m n.p.m. na Hali Izerskiej
Chatka Górzystów to schronisko turystyczne, które mieści się w budynku dawnej szkoły. Niegdyś, na Hali Izerskiej istniała wieś Gross-Iser, po której jedyną pozostałością jest właśnie Chatka Górzystów, a także budynek drewutni. Jeszcze przed wojną wieś była dość dużą osadą. Mieściły się tu łącznie 44 domy, zabudowania gospodarskie, młyn wodny, schronisko turystyczne, które podejmowało gości, domek myśliwski, a także budy pasterskie. Po wojnie wieś została zniszczona, a do dziś zachował się budynek szkoły oraz stojąca obok drewutnia.
Będąc w Chatce Górzystów, nie można nie spróbować wyśmienitych naleśników. Do wyboru są dwie wersje: na słodko (z twarogiem i jagodami) i na słono (z pieczarkami z serem). Naleśnik kosztuje 19 PLN. Jest duży, syty i pyszny.
Hala Izerska – polski biegun zimna
To właśnie Hala Izerska, a nie Suwałki, jest polskim biegunem zimna. Ze względu na bardzo specyficzny klimat Gór Izerskich, miejsce to notuje najniższe średnie roczne temperatury. Panujące tu warunki przypominają subalpejski klimat Karkonoszy. Wszystko to dzieje się przez mocne inwersje termiczne, a także brak występowania na tym terenie wiatrów fenowych. Zimne i ciężkie masy powietrza, które spływają tu z Karkonoszy, zostają uwięzione w kotlinie i nie mają już gdzie się przemieścić. W efekcie tego różnica temperatury pomiędzy Halą Izerską a otaczającymi ją wzniesieniami może dochodzić nawet do 20 stopni Celsjusza. Nawet latem na Hali Izerskiej notuje się ujemne temperatury, dlatego też, planując wycieczkę, warto zabrać ze sobą ciepłe ubrania, bez względu na porę roku.
Konsekwencją tak niskich temperatur jest brak odpowiednich warunków wegetacyjnych dla niektórych roślin np. buka, który jest typową rośliną dla tej wysokości nad poziomem morza. Jednakże takie warunki klimatyczne sprzyjają rozwojowi, chociażby kosodrzewiny, która w normalnych warunkach, rośnie o 400-500 metrów wyżej. Również wysoka ilość opadów, która notowana jest na Hali Izerskiej, a także długo zalegająca pokrywa śnieżna, są wynikiem wspomnianych czynników.
Izerski Park Ciemnego Nieba
Warto wiedzieć, że nieopodal Chatki Górzystów znajduje się Izerski Park Ciemnego Nieba. Został utworzony w 2009 roku. Jego celem jest obserwacja gwiazd i nocnego nieba, które nie są zanieczyszczone światłem. IPCN jest parkiem transgranicznym. Znajduje się zarówno na terenie Polski, jak i Czech. Obejmuje dolinę Izery i dolinę Jizerki, a ponadto jest pierwszym tego typu parkiem w Polsce oraz pierwszym transgranicznym projektem tego typu na świecie. Podczas wędrówki do Orle, będziemy mijać ścieżkę planetarną, która powstała na tej trasie. Przy Orle znajduje się model Słońca, a na trasie zahaczymy o Uran i Merkury.
Hala Izerska – Stacja Turystyczna Orle: Rezerwat Przyrody Torfowiska Doliny Izery
Z Hali Izerskiej kierujemy się czerwonym szlakiem w stronę Stacji Turystycznej Orle. Trasa ma około 5 km i wiedzie praktycznie po płaskim terenie. Prowadzi nas przez przepiękny Rezerwat Przyrody Torfowiska Doliny Izery-niezwykle cenny obszar, który obejmuje występującą tu roślinność torfowiskową.
Rezerwat Przyrody Torfowiska Doliny Izery
Zanim przejdziemy dalej, to warto wspomnieć, czym jest torfowisko. Torfowisko to teren, który jest, stale podmokły, a na jego powierzchni rosną rośliny bagienne i bagienno-torfowe. Ze względu na swoją specyfikę, jest terenem słabo natlenionym i trudno przepuszczalnym. To powoduje, że zachodzą na nim procesy akumulacji osadów organicznych. Te czynniki plus niskie temperatury sprawiają, że szczątki organiczne, które są akumulowane na torfowisku, rozkładają się bardzo wolno, a proces akumulacji jest szybszy niż rozkład. Klasyfikacja torfowisk wyróżnia trzy typy torfowisk: niskie (zasilane wodami gruntowymi), wysokie (zasilane wodami z opadów atmosferycznych), przejściowe (zasilane w dwojaki sposób).
Torfowiska Doliny Izery są typem torfowisk wysokich i przejściowych. Najstarsze osady są datowane na 11 tysięcy lat.
Wędrując od Hali Izerskiej w kierunku Orle, warto zatrzymać się przy Jagnięcym Potoku i zaobserwować, jak meandrujące wody odsłonił profil torfowiska. Tu gołym okiem można zobaczyć, jak wygląda profil torfowy. Z takiego profilu odczytać można zmiany klimatyczne, które następowały w ostatnich tysiącach lat. Ponadto na podstawie zawartych w profilu szczątków organicznych i pyłków można odczytać historię rozwoju torfowiska.
W Rezerwacie Przyrody Torfowiska Doliny Izery ochroną objęta jest między innymi brzoza karłowata, która w Polsce występuje tylko w trzech miejscach. Ochroną objęte są także rosiczki, turzyce czy wełnianki. Warto wiedzieć, że na terenie Torfowisk Doliny Izery znajduje się najniżej położone stanowisko kosodrzewiny w Polsce.
Wędrując czerwonym szlakiem, nie sposób nie zauważyć otaczającego nas piękna. Trasa ponadto jest przyjemnie urozmaicona. Początek wiedzie po rozległy i widokowym terenie. W oddali bardzo ładnie widać Karkonosze. Szlak prowadzi nas przez torfowiska i las. Cały czas towarzyszy nam szum potoków oraz Izery, wzdłuż której biegnie spory fragment szlaku. Spokojnym tempem przejście tego fragmentu zajmuje mniej więcej godzinę.
Stacja Turystyczna Orle
Zanim dotrzemy do najbardziej rozpoznawalnego obiektu Orla – dawnego budynku administracji huty szkła, miniemy najpierw dwa budynki dawnej strażnicy WOP. Jeden z nich obecnie służy jako obiekt noclegowy. Chwilę później na ścieżce planetarnej miniemy Merkury i Słońce.Następnie dotrzemy do pięknego, zabytkowego budynku, w którym mieści się bufet. Przed budynkiem dawnej administracji huty szkła Karlstar znajduje się kilka ławek i stołów. Miejsca jest sporo więc każdy znajdzie kąt dla siebie.
Orle znajduje się w miejscu dawnej huty szkła Karlstar. Huta działała tu od 1754 do 1890 roku. Następnie budynek administracji służył jako leśniczówka, a w latach 30 XX wieku jako budynek niemieckich służb granicznych. Po II Wojnie Światowej mieściła się w nim Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza.
Stacja Turystyczna Orle – Jakuszyce
Od Schroniska Orla udajemy się nieoznakowaną trasą do Jakuszyc. Droga prowadzi nas przez Samolot.
Ścieżek dookoła Orla jest sporo, dlatego też, aby wybrać właściwą drogę do Jakuszyc, należy najpierw od schroniska skierować się kawałek ku Przełęczy pod Cichą Równią. Dosłownie po kilku chwilach, kiedy zobaczymy tabliczkę z napisem “Do punktu czerpania wody” należy skręcić ostro w prawo. Później już zgodnie za znakami na Samolot kierować się wyznaczoną ścieżką.
Trasa prowadzi cały czas przez las. Mniej więcej po 35 minutach spokojnego marszu docieramy do miejsca, z którego fantastycznie widać prostą, wyciętą jak od linijki drogę, która zaprowadzi nas na Samolot. Później dość stromym zejściem udamy się do Jakuszyc gdzie kończymy wędrówkę.
Leave a Reply